|
Ludvig Puusepp, Ludwig Martynowicz Pussep (ros. Людвиг Мартынович Пуссеп [Пуусепп], ur. 21 listopada?/3 grudnia 1875 w Kijowie, zm. 19 października 1942 w Tartu) – estoński lekarz neurochirurg. Pierwszy profesor neurochirurgii na świecie (1910), pionier neurochirurgii w Rosji i Estonii. Twórca własnej szkoły neurochirurgicznej. Autor licznych prac z dziedziny neurochirurgii i neurologii, pomysłodawca nowych technik operacyjnych. Opisał odruch, znany jako odruch małego palca bądź odruch Puuseppa. Życiorys Urodził się w 1875 roku w Kijowie jako syn szewca Martina Puusepa i Victorii-Stephanii z domu Goebel. Ojciec pochodził z Rakvere w Estonii[1], w Sankt Petersburgu poznał żonę, która miała korzenie czeskie i polskie. Ludwig Puusep w domu mówił po niemiecku, w szkole po rosyjsku; dopiero po 40. roku życia nauczył się estońskiego. Spotykane w literaturze inne formy nazwiska Puusepp (które w języku estońskim oznacza stolarza), Puusep, Pousep itp., są przypuszczalnie wynikiem jego nieprawidłowej transliteracji na cyrylicę[2]. W 1895 został absolwentem gimnazjum w Kijowie, za wyniki w nauce otrzymał złoty medal[1]. Od 1894[1] (sic!) studiował na Cesarskiej Wojskowej Akademii Medycznej w Sankt Petersburgu i został jej absolwentem w 1899 roku. Jego nauczycielem neurologii był Władimir Biechtieriew, który poznał talent Puusepa i wybrał go na swojego asystenta. Już w 1899 roku Puusepp wykonał swoją pierwszą operację neurochirurgiczną – u pacjenta z urazem czaszkowo-mózgowym[3]. W 1900 roku odbył podróż po Europie, zwiedzając kliniki w Berlinie, Hamburgu, Kopenhadze, Londynie, Wiedniu i Paryżu. Uczestniczył w pokazach i demonstracjach Dejerine′a i Raymonda[3]. W 1902 roku przedstawił dysertację doktorską poświęconą lokalizacji ośrodka zawiadującego erekcją i ejakulacją u psów. Wśród tez tej pracy znalazł się postulat kształcenia neurologów w chirurgii[4]. Następnie został wykładowcą w Żeńskim Instytucie Medycznym w Sankt Petersburgu. W latach 1904-05 uczestniczył w wojnie rosyjsko-japońskiej i został ranny podczas walk o Mukden. Po powrocie został mianowany w 1907 Privatdozentem w Cesarskiej Wojskowej Akademii Medycznej, a od 1910 był profesorem w Instytucie Chirurgii Neurologicznej. W 1909 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zwiedził kliniki w Nowym Jorku, Bostonie, Filadelfii i Waszyngtonie. W 1913 roku na XII Kongresie Rosyjskich Chirurgów przedstawił wyniki przeprowadzonych przez siebie 24 operacji guzów mózgu; w jedenastu przypadkach udało się usunąć guza, w sześciu przypadkach z pomyślnym wynikiem[5]. Podczas I wojny światowej przez pierwsze cztery miesiące służył jako lekarz wojskowy na froncie, ale został ranny w nogę i zwolniono go ze służby. Do 1919 był ordynatorem Szpitala Wojskowego i konsultantem chorób nerwowych w Lazarecie Błagowieszczeńskim oraz w Szpitalu Czerwonego Krzyża w Petersburgu. Po wybuchu rewolucji październikowej jego życie było zagrożone. W grudniu 1920 wyemigrował do Estonii, 6 grudnia otrzymał estońskie obywatelstwo i zmienił nazwisko na Puusepp. Niemal od razu (z datą 1 grudnia) został mianowany profesorem neurologii na Uniwersytecie w Tartu i dyrektorem kliniki neurologicznej w Tartu. Został też mianowany oficerem w randze generała i konsultantem neurologii dla estońskiej armii (Sanitaarkindralmajor). 30 kwietnia 1921 wykonał pierwszą w Estonii operację neurochirurgiczną, usunięcie guza prawego kąta mostowo-móżdżkowego. Od 1940 roku jego zdrowie uległo pogorszeniu. W ostatnich miesiącach życia był świadkiem nazistowskiej okupacji Tartu. Większa część kliniki została przeznaczona na lazaret. Jeden z jego asystentów, Schmul Zlaff (1903–1941), został zamordowany przez Sonderkommando. Puusepp zmarł na raka żołądka 19 października 1942. Pochowany jest na cmentarzu Raadi. W 1906 ożenił się z Marią Kotšubeiga, po jej śmierci w 1929 ożenił się powtórnie, z Marią Küppariga. Z drugiego małżeństwa urodziła się w 1932 jego jedyna córka, Liivia, która także została neurochirurgiem. W 1922 był jednym z członków założycieli Estońskiego Towarzystwa Neurologicznego (Eesti Neuroloogide Selts), którego został potem przewodniczącym. Był członkiem korespondentem Academia das Ciências de Lisboa. W 1922 został profesorem honoris causa Uniwersytetu w Padwie, w 1930 – Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie[6]. W 1924 został odznaczony Legią Honorową[7]. W 1938 został członkiem Estońskiej Akademii Nauk. Był założycielem L'Institut Scientifique Français de Tartu (1922)[8]. W 1940 roku, po przyłączeniu Estonii do ZSRR, władze radzieckie przyznały mu tytuł Zasłużonego Naukowca ZSRR[2]. Archiwum Puuseppa jest przechowywane w bibliotece Uniwersytetu w Tartu[9]. Dorobek naukowy Strona tytułowa 9. rocznika "Folia Neuropathologica Estoniana" Puusepp był jednym z pionierów neurochirurgii w Rosji, w Estonii, a także na świecie. Uważany jest też za pioniera psychochirurgii – w latach 1906–10 wykonał cięcia leukotomijne włókien kojarzeniowych w korze czołowej u trzech pacjentów z psychozą maniakalno-depresyjną i psychicznymi ekwiwalentami padaczki. Z niejasnych względów swoje wyniki opublikował dopiero trzy dekady później, po pracach Moniza i Limy[10]. W 1923 na spotkaniu Estońskiego Towarzystwa Neurologicznego przedstawił zaobserwowany przez siebie u pacjenta z powikłaniami śpiączkowego zapalenia mózgu odruch piramidowy, znany dziś jako odruch małego palca albo odruch Puuseppa. W 1931 wprowadził do medycyny termin arachnoiditis ossificans[11]. W 1923 opublikował pracę na temat operacji guzów przysadki i swoich wyników operacji z dostępu czołowo-oczodołowego. W 1926 opisał operację jamistości rdzenia, znaną jako operacja Puuseppa lub operacja Elsberga-Puuseppa. Polega ona na laminektomii C7–Th1 i mielotomii podłużnej na tylnej powierzchni rdzenia z otwarciem jamy. W 1929 wydał monografię poświęconą guzom mózgu, Die Tumoren des Gehirns[12]. W tym samym roku opisał wprowadzoną przez siebie modyfikację wentrykulografii. W 1931 ukazał się pierwszy tom monografii Die Chirurgische Neuropathologie, liczący 1400 stron. Z planowanych trzech ukazało się dwa i pół tomu. Całość pozostała nieukończona z powodu wybuchu II wojny i choroby autora. Od 1913 redaktor rosyjskojęzycznego działu czasopisma „Folia neuro-chirurgica”, od 1914 w komitecie redakcyjnym „Rivista Patologia nervosa mentale” i „Obozrenije Psichiatrii i Newropatołogii”[1]. W 1923 założył czasopismo „Folia Neuropathologica Estoniana”, wydawane do 1939. Na jego łamach ukazała się większość jego prac, ale także prace Marburga, Freemana, Biechtieriewa, Polenowa, Rossolimo, Dandy'ego, Walkera, Bogaerta, Mingazziniego, Marinescu, Guillain i Alajouanine. W 1929 czasopismo zmieniło profil na ściśle neurochirurgiczny, i przez rok ukazywało się pod tytułem „Folia Neuro-Chirurgica”, stanowiąc pierwsze czasopismo neurochirurgiczne na świecie (niemieckie „Zentralblatt für Neurochirurgie” zaczęło się ukazywać w 1936, radzieckie „Woprosy Niejrochirurgii” w 1937, amerykańskie „Journal of Neurosurgery” w 1944). Ponieważ napływało zbyt mało artykułów, od 1930 czasopismo wróciło do wcześniejszego neurologiczno-neurochirurgicznego profilu. Puusepp też jednym z założycieli czasopisma „Eesti Arst”. Utrzymywał kontakty z kolegami ze Związku Radzieckiego, m.in. z Pawłowem, Biechtieriewem, Polenowem i Burdenką[2]. Uczestniczył w wielu kongresach naukowych, m.in. w Lizbonie w 1906, Paryżu i Londynie w 1913, Pradze w 1914[1]. W 1929 roku gościł w Warszawie, spotkał się m.in. z Zygmuntem Bychowskim i Eufemiuszem Hermanem, i przedstawił opis przypadku guza trzeciej komory mózgu (potem przedrukowany w Księdze jubileuszowej Edwarda Flatau). Inny artykuł Puuseppa i jego asystentów dotyczący zapalenia rdzenia kręgowego ukazał się w Polskiej Gazecie Lekarskiej[13]. Do Tartu przyjeżdżali zainteresowani neurochirurgią lekarze z wielu krajów, m.in. Związku Radzieckiego, Czech, Jugosławii, Polski, Hiszpanii, Palestyny. Uczniami Puuseppa byli m.in. Johannes Riives, Aadu Lüüs, Valter Lindeberg, Ernst Veinberg, Karl Schlossmann, Voldemar Üprus, Karl Willemi, Selma Brunnow, z Polski Jerzy Borysowicz, z Hiszpanii Adolfo Ley Gracia. Wspomnienia o Puuseppie Pamiętany jest jako doskonały operator i nauczyciel. Zawsze wyrażał myśli w jasny sposób. W wolnych chwilach grał w tenisa, szachy i brydża lub zajmował się pracą w ogrodzie. Lubił zmiany, chętnie podróżował. Oprócz estońskiego i rosyjskiego znał niemiecki, francuski, angielski i włoski. Prowadził obfitą korespondencję, w jego archiwum znajdują się tysiące listów od ponad 750 osób, m.in. Olivecrony, Christiansena, Moniza, Vincenta, Sicarda, Foerstera, Toennisa, Cushinga, Penfielda, Adsona, Walkera, Spillera, Baileya. Miał demokratyczne przekonania. Wakacje letnie spędzał z rodziną nad morzem w Narva-Jõesuu[7]. Uznanie 17 września 1982 roku odsłonięto w Tartu pomnik Puuseppa dłuta Endela Taniloo[14]. W Tartu jest też ulica jego imienia, znajduje się przy niej Klinika Neurologiczna (TÜ Kliinikum Närvikliinik). Znalazł się w zestawieniu 100 najwybitniejszych Estończyków XX wieku[15]. |
About us|Jobs|Help|Disclaimer|Advertising services|Contact us|Sign in|Website map|Search|
GMT+8, 2015-9-11 20:12 , Processed in 0.151857 second(s), 16 queries .
