|
Is í an Eastóinis (eesti keel [ˈeːsti ˈkeːl]) teanga oifigiúil na hEastóine. Tá an teanga ag 1.1 milliún duine san Eastóin, agus ag roinnt phobal timpeall an domhain chomh maith. Is teanga Fhionn-Úgrach í, a bhfuil gaol gar aici leis an bhFionlainnis. Is é an rud is mó a tharraing súil na dteangeolaithe ar an Eastóinis ná go n-aithníonn an teanga fuaimeanna gearra, fada agus "sárfhada". Stádas na hEastóinise Ar feadh i bhfad, ní raibh san Eastóinis ach caint na cosmhuintire, nuair a bhí tiarnaí coimhthíocha, ar nós na ridirí Teotanacha, na nDanmhargach, na Sualannach agus na Rúiseach ag mursantacht ar an tír agus ag brú anuas a gcuid teangacha ar na hEastónaigh. Le fírinne, fuair siad an t-ainm sin féin - Eastónaigh - ar iasacht ón nGearmáinis, nó is é an t-aon ainm a bhí acu orthu féin go traidisiúnta ná maarahvas ("muintir na tíre"), agus iad ag tabhairt maakeel ("teanga na tíre") ar an teanga. Ní dheachaigh sé chun leasa do stádas na teanga go raibh seirfeachas i bhfeidhm ar an tír. I dtús na naoú haoise déag, chuir an mac léinn óg Kristjan Jaak Peterson an chéad bhun le litríocht na hEastóinise. Bhí sé ar an gcéad mhac léinn riamh in Ollscoil Tartu (nó Ollscoil Dorpat, san am sin) a d'admhaigh gur de mhuintir na tíre é. San am sin, ba í an Ghearmáinis teanga an teagaisc san Ollscoil, agus na huaisle a raibh Gearmáinis ó dhúchas acu ag cur a gclainne ag staidéar ansin. File a bhí i bPeterson freisin, agus chum sé dánta tírghrá a chuaigh i dtáin litríochta na hEastóine, cé gur cailleadh an file féin go hóg le heitinn - ní raibh sé ach bliain is fiche d'aois nuair a shíothlaigh sé sa bhliain 1822. Ceiliúrann na hEastónaigh Lá na Teanga Dúchais ar an 14 Márta, lá breithe Peterson. Sa naoú haois déag, tháinig an-bhorradh ar an litríocht Eastóinise go háirithe faoi thionchar na hEagnaíochta, ach ó nach raibh san Eastóin féin ach cúige Rúiseach san am, ní raibh ardú stádais i ndán don teanga ach i ndiaidh an Chéad Chogadh Domhanda, nuair a bhain an tír amach a saoirse ón Rúis. |
About us|Jobs|Help|Disclaimer|Advertising services|Contact us|Sign in|Website map|Search|
GMT+8, 2015-9-11 20:12 , Processed in 0.168214 second(s), 16 queries .
